کفش هایت را دربیاور، تو در وادی مقدس هستی ... (خلوص، درس بزرگ زندگی!)

مقدمه

قبلا مطلبی در مورد صبوری نوشته بودم. از نظر من برای کسب موفقیت، صبوری درس بسیار بزرگی است که باید درکش کنیم، آنرا تمرین کنیم و در زندگی بکارش بندیم. اکنون، این مطلب جدیدم را درباره یکی دیگر از رموز موفقیت می نویسم؛ خلوص ...

برای عنوان مطلبم، از عبارتی استفاده کرده ام که مربوط به حضرت موسی است. خداوند با گفتن این حرف به موسی، به او (و البته به همه انسانها) گوشزد کرد که لازم است لااقل در برابر مهمترین چیزهای زندگیمان، خالص و بی غل و غش باشیم. موضوع این مقاله نیز دقیقا در حول این درس می چرخد و می خواهم بر این تاکید کنم که هر یک از ما نیز لازم است، برای تحقق بزرگترین اهداف زندگی مان، خالصانه آستین بالا بزنیم. ببینید، قرار نیست بخاطر کسی رفع تکلیف کنیم، قرار نیست سر کسی را شیره بمالیم، این هدف مال ماست، خالصانه قدم برنداریم درواقع سر خودمان را شیره مالیده ایم ...

شکل 1. تکه ای الماس خام در میان تکه های زغال سنگ، همگی اشکالی از عنصر کربن؛ شعر از حافظ

ابتدا پندی از حافظ شیرازی درباره اهمیت خلوص

من در ابتدای امسال (1402)، تم وبسایتم را تغییر دادم و اولین پستم، درباره فالی از حافظ بود. غزل شماره 51 برایم آمده بود (لعلِ سیرابِ به خون تشنه، لب یار من است ...) و من با کمی شیطنت و بدون توضیحی بیشتر، درباره آن نوشتم «انتظارش را نداشتم که حافظ شیرازی، عشق سوزان نهفته در دلم را فاش کند ...». ممکن است اگر یک نوجوان آن مطلب مرا اتفاقی بخواند و از دور مرا بشناسد و سن و سال مرا بداند (مثلا یکی از دانش آموزانم)، با خود بگوید چه مرد هرزه ای ... (هرچند که از اول، قضاوت دیگران برایم زیاد مهم نبوده)

با فاصله گرفتن از ایام ناپختگی، آرام آرام متوجه می شویم، دلرباهای دیگری هم وجود دارند. در واقع اهداف بزرگ ما نیز معشوقه هستند... شاید منظور حافظ از شراب و یار و غیره، مفاهیم عرفانی بوده باشد اما معجزه کلام حافظ در این است که می توان آنرا با مفاهیم زندگی امروزین نیز تفسیر کرد و در واقع همین باعث جاودانگی این اشعار شده است ...

و اما غزل شماره 159 حافظ، نقد صوفی نه همه صافی بی‌غش باشد ...

شکل 2. غزل شماره 159 از حافظ

در ابیات 1 و 2 شاعر از صوفی انتقاد می کند و معتقد است که کلام و عمل او یکی نیست (صوفی شخصیتی منفی در غزلیات حافظ است) و اینکه خلوص نیت ندارد و دارای غل و غش در کارش هست. در بیت سوم، آرزو می کند کاش همانند طلا که با کشیدن بر روی محک تجربه (نوعی سنگ مخصوص عیار سنجی طلا) میزان خلوصش آشکار می شود، خلوص انسانها را می شد به راحتی سنجید. حضرت حافظ تا بیت چهارم، هنوز دلش از نکوهش افرادی همچون صوفی خنک نشده و همچنان چنین افرادی را سرزنش می کند و اعلام می کند، وجود چنین افرادی عامل دلسردی و ناامیدی بسیاری افراد دیگر خواهد شد.

در بیت پنجم، اندکی از عصبانیت شاعر کاسته شده و از آنجاییکه انسان جایزالخطاست و هر کسی می تواند همچون صوفی، لااقل در اوایل راه، ادعاها و گفتارش با کردارش هم خوانایی نداشته باشد، از در نصیحت بر میاید و به مردم نصیحت می کند که این راهش نیست و اگر می خواهید به فردی ارزشمند تبدیل شوید، باید با رنج و زحمت فراوان (نه با ساده گیری و تن آسایی)، ناخالصی ها را از وجود خود دور کنید. هر چیزی در خالص ترین شکل خود بسیار ارزشمند است. الماسی را که در شکل بالا مشاهده می کنید، با زغال سنگهای اطرافش از یک جنس هستند، از کربن، اما الماس بخاطر خالص بودنش، ارزش پیدا کرده است.

در بیت ششم، از نصیحت هم عبور کرده و یک برنامه راه برایمان می چیند! می فرماید ای افرادی که صاحب علم و دانش و هوش هستید، به بطالت گذراندن اوقات برای شما جایز نیست و همانند مخلوط شدن ناخالصی در سنگ قیمتی، ارزش شما را پایین می آورد، غم دنیا خوردن در اینجا یعنی مشغول شدن به موضوعات بی ارزش و باده خوردن به معنای مست کردن ذهن روشن با نور علم و دانش است. به آشکارترین شکل اگر بخواهم بگویم، حضرت حافظ می گوید تویی که مغزت میکشه، اتل متل بازی نکن برو کتاب بخون 😠

در بیت هفتم، نوع احساسات شاعر 180 درجه چرخیده و از تنفر به عشق رسیده. می فرماید که برای فیض بردن از مصاحبت چنین شخص خالصی (که از نظر وی شخصی زیبا رو می باشد) همه چیزم را از جمله خرقه و سجاده ام را حاضرم بدهم ... (دوستان عزیزی که علاقمند به مطالعه بیشتر معنی و تفسیر این غزل هستند، در بخش «حاشیه ها»ی این لینک می توانید مطالب خوبی پیدا کنید)

چگونه برای اهداف بزرگمان خود را خالص کنیم

1- آماده سازی ذهن

ذهن را می توان تربیت کرد. بسته به تربیتی که کرده ایم، ذهن همواره به چیزهای ویژه ای مشغول خواهد بود، مثلا نگاه شما به جنس مخالف چگونه است؟ چه رفتاری در مواجهه با جنس مخالف از شما روی می دهد؟ همه اینها بستگی به این دارد که ذهن خود را چگونه عادت داده باشید. آیا ذهن خود را طوری آماده کرده اید که لیاقت مقامهای بالاتری را در جامعه داشته باشید؟

2 - آماده سازی بدن

آیا برای اینکه استعداد بدنی و سرزندگی لازم برای یک شغل خاص را داشته باشید، حاضرید بروید باشگاه و در یک رشته ورزشی ثبت نام کنید؟ اصلا آیا تابحال پیش آمده، به یک موقعیت اجتماعی چنان عشق بورزید که با خودتان این ذهنیت را داشته باشید که افرادی که در آن موقعیت خاص هستند لازم است که استایل بدنی خاصی داشته باشند؟ مثلا شخصی را تصور کنید که دوست دارد بعنوان کاندیدا در انتخابات شورای شهرشان شرکت کند و بخاطر عشق زیادش به این منصب، این ذهنیت را دارد که یک شورای شهر باید اندامی ورزشکاری داشته باشد و برای همین قبل از ثبت نام در انتخابات، مدتها در باشگاه بدنسازی مشغول ورزیده کردن بدن خودش هست! ببینید شاید کمی مسخره و خنده دار به نظر بیاید اما این همان عشق واقعی به یک چیز هست. خیلی ها ادعای عاشق بدون به چیزهای مختلف یا افراد مختلف را دارند اما درواقع عاشق واقعی در دنیا خیلی خیلی به ندرت پیدا می شود...

3 - تم زندگی متناسب با هدف داشتن

وینستون چرچیل، سیاستمدار معروف بریتانیایی برای خودش (یا بهتر است بگویم برای کارش) یک تم خاص لباس پوشیدن و همیشه یک سیگار برگ خیلی کلف در دهان داشت. ببینید این نشان می دهد چنین افرادی چقدر در شغل خود ذوب شده اند و چقدر عاشق موقعیت اجتماعی خود هستند.

شکل 3. وینستون چرچیل و تم سیگار برگ

البته اشتباه نشود تم سیگاری تم خوبی نیست (فردا کسی نیاد یه کلاه لبه دار بلند بذاره با یه سیگار برگ، بشینه پشت کامپیوتر بگه من مثلا می خوام یک برنامه نویس بزرگ بشم یا رشته دانشگاهیم رو تا دکترا ادامه بدم ...)، تم های بهتر و زیباتری هم هست مثلا اینکه همه شما را به عنوان شخصی بشناسند که همواره لباس های تمیز و اتو کرده می پوشد و ادکلن می زند، مثلا، یا مثلا کسی که هیچوقت در جمع با صدای بلند صحبت نمی کند و کلمات زشت بر زبان نمی آورد، و از این جور تمها ...

4 - تغییر دادن عادتهای قبلی زندگی بخاطر هدف بزرگ زندگی

تغییر عادات و جایگزینی عادات باطل کننده فرصتهای زندگی به عادت های استفاده از تمامی فرصت های زندگی

5 - خالص و خالص تر شدن با صبور و صبور تر شدن

من در مقاله قبلی ام که در مورد صبوری بود هم به این اشاره کرده بودم که زندگی فراز و نشب فراوان دارد و فرد هدفمند قرار است از میان تلاطم ها و فراز و نشیب های زندگی، پیگیر هدف بزرگ زندگی اش باشد. در آن مقاله تصویری از کوه فوجی (در ژاپن) را هم قرار داده بودم و گفته بودم مشکلات زندگی مثل ابرهای تار و تیره، گذرا هستند، پس مثل کوه فوجی بر روی پنجه پاهایتان بایستید و از بالای سر افراد پیرامونتان به معشوقه خود که در دور ایستاده (هدف بزرگ زندگی) خیره شوید. خیلی دوست دارم یک عکس دیگر هم در همین زمینه در این مقاله بگذارم، عکس زیر:

شکل 4. عقاب پرنده ای بلند پرواز است

اگر شما هم مثل من از نگاه کردن به آسمان لذت می برید، شاید خیلی اتفاقی یک عقاب یا قرقی که در ارتفاعی بسیار زیاد چرخ می زند را دیده باشید. من چند باری شاهد چنین منظره ای بوده ام و جالب است که هر بار دیده ام در حالی که پرنده شکاری با وقار و خونسردی بال هایش را ثابت نگه داشته و خیلی ماهرانه در هوا سور می خورد، چند کلاغ را هم دیده ام که با حالتی خیلی سراسیمه و پریشان با بال زدنهای تند تند و با کمی فاصله، در حال دنبال کردن پرنده شکاری هستند، گویی که قصد تحت فشار قرار دادن و دور کردن او از منطقه خود را دارند یا مثلا به او حسادت می کنند و خلاصه همچین صحنه ای ...

البته که این رفتار، در زیست شناسی جانوری، توضیحی علمی و معقول دارد اما اگر شما فردی بلند پرواز هستید، بدانید و مطمئن باشید که کلاغ هایی سعی خواهند کرد تعادل پرواز شما را بر هم بزنند، پس در برابر قار قار ها صبور باشید و مثل یک عقاب، فقط هدفتان را نشانه بگیرید، همین و بس...

اینها چند مثال بودند که درحال حاضر به ذهن من رسیدند اما موارد دیگری نیز حتما وجود دارند که با کمی فکر کردن به آنها می رسید، اما مهمترین مورد که باید رعایت کنیم و من آنرا بصورت مورد ششم در این مقاله شماره گذاری می کنم، زجر است...

6 - آمادگی برای زجر کشیدن

اما آیا حاضرید بخاطر هدفتان زجر هم بکشید؟ آیا تحمل رنج کشیدن بخاطر هدفتان را دارید؟ به اعتقاد حافظ، راه عاشقی، راهی پر از رنج و زحمت فراوان است (ناز پرورد تنعم نبرد راه به دوست * عاشقی شیوه رندان بلاکش باشد)... حال خود دانید، این گوی و این میدان.

و نهایتا اینکه:

شاد و پیروز باشید

مدیریت وب سایت آکسفوردپلاس